چطور استرس قدتون کوچیک میکنه؟ استرس دشمن قد بلند شدن

استرس، این هیولای نامرئی، یه عالمه بلا سر بدنت میاره. یکی از اثراتش که خیلیا شاید ندونن، تاثیرش روی قد و رشد بدن هست. بیایید ببینیم این استرس چطور می‌تونه جلوی بلند شدن قدتو بگیره و چیکار کنیم که اسیرش نشیم.

استرس چطور قدتو کوتاه می‌کنه؟

وقتی استرس داری، بدن شروع می‌کنه به تولید یه هورمون به اسم کورتیزول. این هورمون تو شرایط عادی بد نیست، ولی وقتی زیاد بشه، عوارضش شروع میشه:

کاهش تولید هورمون رشد: کورتیزول جلوی ترشح هورمون رشد رو می‌گیره. خب بدون این هورمون، رشد قد عملاً متوقف میشه.
تاثیر روی اشتها: استرس یا اشتهای آدمو کور می‌کنه یا باعث میشه چیزای ناسالم بخوری. نتیجه؟ تغذیه بد = رشد ناقص.
ضعف استخونا: کورتیزول زیاد باعث کاهش جذب کلسیم و تخریب استخونا میشه. این یعنی نه تنها رشد نمی‌کنی، بلکه استخوناتم ممکنه ضعیف‌تر بشن.

مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۴ نشون داده که استرس مزمن می‌تونه ترشح هورمون رشد در کودکان و نوجوانان رو تا ۲۵٪ کاهش بده و روی رشد قد اثر منفی بذاره.

تاثیر استرس روی کودکان و نوجوانان

تو سن رشد، بدن مثل یه دستگاه حساسه که باید همه‌چی دقیق کار کنه. استرس می‌تونه این تنظیماتو به هم بریزه:

بچه‌هایی که تو محیطای پرتنش بزرگ میشن، معمولاً قد کوتاه‌تری دارن.
استرس زیاد می‌تونه باعث بشه صفحات رشد زودتر بسته بشن، یعنی دیگه شانسی برای بلندتر شدن باقی نمی‌مونه.

رابطه استرس و خواب

استرس معمولاً خوابتو خراب می‌کنه. کم‌خوابی هم خودش می‌تونه مانع رشد قد بشه:

موقع خواب، بدن بیشترین مقدار هورمون رشد رو تولید می‌کنه.
اگه استرس داشته باشی و خوب نخوابی، بدنت نمی‌تونه این هورمون حیاتی رو بسازه.

مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۵ نشون داده که نوجوانانی که کمتر از ۷ ساعت می‌خوابن، ۲۰٪ کمتر از بقیه هورمون رشد ترشح می‌کنن.

تجربه شخصی

یه دوره‌ای که خیلی استرس درسی داشتم، هم خوابم کم شده بود، هم حس می‌کردم بدنم ضعیف شده. وقتی استرسم رو مدیریت کردم، هم خوابم بهتر شد، هم انرژی‌م برگشت.

تاثیر استرس بر تغذیه

وقتی استرس داری، یا کم غذا می‌خوری یا می‌ری سراغ غذاهای ناسالم مثل فست‌فود و شیرینی. هر دوتاش بدترین بلا رو سر رشد بدنت میاره:

کم‌خوری: بدن نمی‌تونه مواد مغذی لازم مثل کلسیم، ویتامین D، یا پروتئین رو دریافت کنه.
غذاهای ناسالم: قند و چربی زیاد مانع جذب مواد مغذی میشه و روی متابولیسم بدن اثر منفی می‌ذاره.

چطور استرس رو کنترل کنیم؟

خب، تا اینجا فهمیدیم استرس چقدر می‌تونه مضر باشه. حالا باید ببینیم چطوری میشه کنترلش کرد:

۱. ورزش کن

ورزش معجزه می‌کنه. وقتی ورزش می‌کنی، بدن هورمونای شادی‌آور مثل اندورفین تولید می‌کنه که استرستو کم می‌کنه. حتی یه پیاده‌روی ساده یا چند دقیقه طناب زدن می‌تونه کلی حالتو بهتر کنه.

تحقیقات سال ۲۰۱۸ در مجله روان‌شناسی ورزشی نشون داده که فعالیت‌های بدنی منظم مثل پیاده‌روی یا یوگا می‌تونن سطح کورتیزول رو تا ۳۰٪ کاهش بدن و رشد هورمونی رو بهبود بدن.

۲. درست بخواب

یه برنامه خواب منظم داشته باش.
قبل خواب سعی کن ذهنتو آروم کنی، مثلاً کتاب بخونی یا موسیقی ملایم گوش بدی.
از موبایل و صفحه‌های دیجیتالی دوری کن.

۳. نفس عمیق بکش

یه تکنیک ساده ولی موثر: چند دقیقه نفس عمیق بکش. این کار باعث میشه ضربان قلبت کم بشه و آروم‌تر بشی.

۴. تغذیه سالم داشته باش

غذاهایی که به کاهش استرس کمک می‌کنن رو امتحان کن، مثل:

مغزها (مثل گردو و بادام)
شکلات تلخ
ماهی‌های چرب
سبزیجات برگ‌دار

تحقیق سال ۲۰۱۷ در مجله تغذیه بالینی اروپا نشون داده که مصرف مواد غذایی غنی از منیزیم و ویتامین B6 می‌تونه سطح استرس رو تا ۲۵٪ کاهش بده.

تاثیر استرس بر ژنتیک قد

یه نکته جالب اینه که حتی اگه ژنتیکی استعداد قد بلند شدن داشته باشی، استرس می‌تونه جلوی این قابلیت ژنتیکی رو بگیره. یعنی پدر و مادرت قد بلند باشن ولی تو به خاطر استرس قدت کوتاه‌تر بمونه.

پژوهشی در سال ۲۰۲۰ نشون داده که استرس طولانی‌مدت می‌تونه عملکرد ژن‌های مرتبط با رشد قد رو تا حد زیادی مختل کنه، حتی در افراد با سابقه ژنتیکی قوی

نتیجه‌گیری

استرس، یه قاتل خاموشه برای قد بلند شدن.

مانع ترشح هورمون رشد میشه.
خوابتو خراب می‌کنه.
تغذیه‌تو به هم می‌ریزه.
حتی استخونات رو هم ضعیف می‌کنه.

پس برای قد بلندتر شدن، باید یاد بگیری چطور استرس رو کنترل کنی. آروم باش، درست بخواب، ورزش کن، و خوب غذا بخور. اینا نه تنها کمک می‌کنه قد بلندتری داشته باشی، بلکه زندگی شادتری هم خواهی داشت.